Diyabet bilindiği üzere zor bir hastalıktır. Beslenme alışkanlığını ufak değişikliklerle daha sağlıklı hale getirerek diyabet hastalığının tedavisine yardımcı olmak mümkün. Yetişkinlerde beslenme alışkanlığını değiştirmek konusunda uyum sağlaması daha kolay iken çocuklarda bu durum biraz daha zor bir hal almaktadır. Bu noktada bir uzmandan yardım alınabilir. Diyetisyen ve beslenme uzmanları diyabet hastası olan bireylere uygun,gerçekçi ve yeterli öğün planı içeren kişiye özel beslenme programı hazırlarlar. Diyabetli Çocuklar İçin Beslenme Kuralları isimli yazımız sizlere başlangıç rehberi olacak nitelikte.
Diyabet hastalarının bakımında fiziksel aktivite, beslenme tedavisi ve doğru dozda ilaç tedavisi arasındaki dengenin devamlılığını içermektedir. Önerilmiş olan beslenme programının izlenmesi diyabet hastalığının kontrolünde oldukça önemlidir. Beslenme önerileri basit bir şekilde şeker ilavesi olmalıdır ve protein, karbonhidrat, kalori, yağ, sodyum ve diğer besinlerin özel miktarlarını içerir. Dikkatli beslenerek bazı bireylerde ilaç gereksinimi yüksek oranda azaltılması ise olasıdır.
Çocuk ve yetişkinlerde diyabet yönteminde beslenme tedavisinin önemi ile ilgili ebeveynlerin ihtiyacı olan temek bilgiyi sağlamaktır.
Diyabet tedavisi sırasında önemli unsurlardan biridir diyabet beslenme planı. Diyabetlilerde beslenme planı kısıtlayıcı bir diyetten ziyade sağlıklı olan bireylerinde uyması gereken sağlıklı ve dengeli beslenme tarzıdır.
Diyabet hastası bir çocuğun günlük alması gereken kalori miktarı hastalığı olmayan bir çocuğun kalori miktarı ile aynı miktardadır. Yani toplam kalori miktarı miktarı yönünden herhangi bir kısıtlama söz konusu değildir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken konu günlük alınacak toplam kalorinin öğünler arasında dağılımını sağlamaktır. Diyabet hastalarında diyet programlarında olduğu gibi 3 ana öğün ve 3 ara öğünde oluşmaktadır. Ancak bazı durumlarda ana öğün sayısı 4 olarak da düzenlenebilir. Doktorunuz mutlaka çocuğun günlük aktivitesine göre ve insülin enjeksiyon sayısına göre ana öğünleri düzenleyecektir. Burada önemli olan düzenlenen programa ve saatlerine uyum sağlayabilmektir.
Diyabetik beslenme programında günlük toplam kalori miktarlarının;
%50-60’lık kısmı karbonhidratlardan,
%15-20’lik kısmı proteinlerden,
%30-35’lik kısmı yağlardan karşılanmaktadır.
Danıştığınız diyetisyeninizin sizinle programda yer alan ana besin gruplarındaki gıdaların diğer besinlerle değişimi söz konusu olabilir. Bunun için “Diyet Listesindeki Besinlerin Değişim Tablosu” başlıklı yazımızdan da yardım alabilirsiniz. Bu değişim listesi sayesinde örneğin bir dilim ekmek yerine 3 kaşık pişmiş pilav tüketmeniz mümkündür. Bu besin değişim listesinden yararlanarak çocuğunuzun beslenme programında değişiklikler yapabili ve böylelikle çocuğunuzun beslenme programından sıkılarak uzaklaşmasını önleyebilirsiniz.
Diyabetik beslenme programında uzak durulması gereken başlıca besinler:
Bu yiyecek çeşitleri kan şekerinde hızlı yükselmelere sebep oldukları için tercih edilmezler. Çocuk için günlük alması gereken karbonhidrat seviyesinin %5’lik kısmını geçmemesi şartıyla normal şeker ile hazırlanmış tatlılar normal beslenme programına dahil edilebilir. ayrıca çocuğun tatlı isteğine cevap verebilmek için yapay tatlandırıcılar ile hazırlanmış tatlı yiyecekler hazırlayabilirsiniz.
Uyarı: Marketlerde satılan diyabet ürünlerinde kalorili tatlandırıcılar kullanılmakta ve bu da kan şekerinin yükselmesine sebep olabilmektedir. Diyabet ürünler serbest düşüncesi ile kontrolsüz kullanılmamalıdır. Diyet içecekler suni tatlandırıcılar ile hazırlandırıldıklarından kalorileri düşüktür ve kullanılmasında sakınca yoktur ancak yine de kontrollü kullanılması tavsiye edilir.
Bu besin türleri içinde yağların ve proteinlerin kan şekerine etkisi oldukça düşüktür. Kan şekeriniz üzerindeki en büyük etki karbonhidratlardan kaynaklanmaktadır.
Bu çeşit besinlerde vücut için gerekli olmakla birlikte kalori vermezler ve kan şekeri üzerinde etkileri yoktur.
Karbonhidratlar vücudun ihtiyacı olan enerjinin büyük bölümünü sağlamaktadır. 1 gram karbonhidrat 4 kalori içermektedir. Karbonhidratlar kan şekerini düzenleyen temel gıda grubudur. Bileşik ve basit karbonhidratlar olmak üzere iki ayrı gruba ayrılır. Diyabet hastalarında daha çok bileşik (kompleks) karbonhidratların tüketimi önerilmektedir.
Lif olarak da adlandırılan posa bitkisel besinlerde bulunur ve sindirim sisteminde parçalanmayan kısmıdır. Meyveler, tahıllar ve sebzeler posa açısından zengin besinlere örnektir.
Suda çözünebilen posalar: kurubaklagiller, tahıllar, meyveler, sebzeler ve yulafta bulunur. Suda çözünebilen posadan zengin besinler kan şekerinin yavaş emilmesine ve kan düzeyinin düşürülmesini sağlamaktadır.
Suda çözünemeyen posalar: bulgur, kepek, tam buğday unu ve tam buğday unundan yapılmış olan gıdalar.
Yağlar vücudunuzda enerji kaynağı olan diğer bir besin maddesidir. Kan şekeri üzerinde çok etkin değildir. Ancak gerekenden fazla tüketildiğinde yüksek kalori içerdiğinden kilo alımına sebep olabilir. 1 gram yağ 9 kalori içerir. Yağlar doymuş (katı) ve doymamış (sıvı) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Diyabet hastaları için doymamış yağ yüketimi daha uygundur. Doymuş yağlar, ilerleyen dönemlerde damar sertliğine ve kolsterolün yükselmesine sebep olabileceğinden dolayı tercih edilmemektedir.
Kolesterolün Fazla Bulunduğu Besinler
Proteinlerin görevi gelişime yardımcı olmak ve yıpranan hücreleri onarmaktır. Kan şekerini yükseltmezler. Normal bir beslenme programında günlük enerjinin %12-15’lik kısmı proteinden karşılanmaktadır. Bir gram protein dört kalori içermektedir. Kırmızı et, tavuk, balık, süt ve sür ürünleri, kuru baklagiller, yumurta protein içeren besinlerdendir.
Diyabet hastası olan çocuğunuz için danıştığınız diyet ve sağlıklı beslenme uzmanı günlük kalori ihtiyacı için bahsettiğimiz besin gruplarından uygun porsiyon miktarlarını içeren programı paylaşıyor olacaktır. Ancak siz daha önce de belirttiğimiz gibi besin değişim tablosunu kullanarak doğru miktarlarda menülerde değişiklik yapabilir ve çocuğunuz için programı sıkıcı olmaktan kurtarıp eğlenceli hale dönüştürebilirsiniz. Elbette bu süreçte sadece besinlerini düzenleyerek değil onun beslenme programına sizde uyum sağlayarak çocuğunuza destek olmayı unutmayın. Bu süreçte çocuğunuz sağlıklı beslenme kuralları dahilinde bir program uyguluyor olacaktır ve bu program sizin içinde uygunluk göstermektedir. Ancak miktarlarında değişiklik söz konusu olabilir. Bu konuda siz de uzmandan doğru bilgileri edinebilir ve çocuğunuzun ayrı bir beslenme programından kurtararak sizin de bu programla beslenebileceğinizi göstermelisiniz. Bir çocuk için bu destek büyük önem taşımaktadır.
*Yorumlara cevap verebilmek için hesabınızın olması gerekmektedir. Buraya tıklayarak hesap oluşturabilirsiniz.